O hałasie w mieście

Rozmowa ze specjalistką od akustyki dr inż. Barbarą Rudno- Rudzińską z Politechniki Wrocławskiej, autorką koncepcji rozmieszczenia ekranów akustycznych w ciągu Autostradowej Obwodnicy Wrocławia.

Czy można ogłuchnąć, mieszkając blisko autostrady?

Nie można. Hałas jest definiowany jako dźwięk nieprzyjemny, niepożądany, uciążliwy lub szkodliwy. Za szkodliwy, czyli taki, który może powodować skutki zdrowotne, uważa się hałas na poziomach powyżej 85 dB, przy długotrwałym w nim przebywaniu. Dla porównania - w odległości 10 m od istniejącej autostrady A4 występuje hałas na poziomie ok. 70 dB. Ekrany akustyczne zaprojektowane dla Autostradowej Obwodnicy Wrocławia zmniejszają jego poziom o około 10 dB. Gdyby ekrany o takiej skuteczności umieścić przy A4, spew odległości 10 m występowałby hałas na poziomie 60 dB. Należy jednak wziąć poprawkę na to, że nikt nie przebywa stale w odległości 10 m od autostrady. Najbliższe tereny zabudowy mieszkaniowej przy trasie planowanej AOW znajdują się w odległości 30-50 m.

Ekrany akustyczne zostały zaprojektowane tak, aby były spełnione wymagania w zakresie ochrony środowiska przed hałasem, wynikające z ustawy Prawo ochrony środowiska i związanych z nią aktów wykonawczych. Standardy jakości środowiska akustycznego określone są przez dopuszczalne poziomy hałasu: według obowiązujących regulacji prawnych dla terenów zabudowy mieszkaniowej dopuszczalny poziom hałasu drogowego wynosi 50 dB w porze nocnej (22.00-6.00) i od 55 do 65 dB w porze dziennej (w zależności od rodzaju zabudowy). Przy czym podane wartości odnoszą się do hałasu uśrednionego za okres odpowiednio pory dnia i pory nocy, a nie dla wartości chwilowych bądź maksymalnych, np. występujących w godzinach szczytu komunikacyjnego. Ograniczenie poziomu hałasu do wartości dopuszczalnych nie gwarantuje zapewnienia komfortu akustycznego. Pomimo zastosowania ekranów hałas emitowany z obwodnicy autostrady będzie słyszalny.

Obwodnica zawsze jest taką rzeczą, która budzi kontrowersje, protesty były i nadal są, ale skoro wojewoda wydał decyzję o lokalizacji, to taka inwestycja musi spełniać wymagania ochrony środowiska. Jak już wcześniej wspomniano, ograniczenie poziomu hałasu do wartości dopuszczalnych nie gwarantuje zapewnienia komfortu akustycznego. Zarówno polskie normy, jak i światowe standardy jakości środowiska akustycznego są ustawiane tak, żeby hałas nie był uciążliwy, ale to nie oznacza, że nie będzie słyszalny. Trzeba tu odróżnić dźwięki uciążliwe od dźwięków o średnim i niskim stopniu uciążliwości. Dopuszczalne normy poziomu hałasu drogowego w środowisku zewnętrznym są ustalane na podstawie poziomu dźwięków o średniej uciążliwości. W centrum miasta będzie to np. 65 decybeli. Dla porównania - poziom dźwięku podczas typowej rozmowy wynosi 50 parę dB, aktor stojący w odległości 1 m mówi z głośnością nawet do 70 dB. Jednak dźwięki tego rodzaju nie podlegają normalizacji, gdyż zgodnie z definicją nie są hałasem. Standardy jakości środowiska, czyli dopuszczalne poziomy hałasu, odnoszą się do czterech podstawowych typów źródeł hałasu w środowisku: ruchu drogowego, kolejowego, lotniczego i przemysłowego.

Jak działają ekrany akustyczne?

Dźwięk rozchodzi się podobnie jak światło, dlatego można sobie wyobrazić, że za ekranem powstaje obszar cienia akustycznego, który należy rozumieć analogicznie do cienia świetlnego. Im dalej jesteśmy od tego ekranu, tym efekt działania jest mniejszy. Podstawowymi parametrami decydującymi o skuteczności działania ekranu akustycznego jest jego wysokość i długość. Wysokość ekranu jest dobierana w zależności od wymaganego obniżenia poziomu hałasu, z uwzględnieniem wysokości zabudowy i jej odległości od jezdni. Wszelkie analizy akustyczne są podawane w pewnym przybliżeniu, gdyż opierają się na prognozowanym natężeniu ruchu. W przypadku ekranów projektowanych w ciągu AOW dla każdego osiedla mieszkaniowego zostały wykonane obliczenia symulacyjne dla różnych ich wariantów, które były podstawą do wybrania rozwiązania optymalnego ze względu na wymagania akustyczne i możliwości techniczne ich realizacji.